Panenka – penalltia që i dha fund një karriere dhe filloi një armiqësi
Në fund, dëshira e gjermanëve për të shkuar në pushime ndryshoi historinë, shkruan BBC.
Finalja e Euro 1976 midis Çekosllovakisë dhe Gjermanisë Perëndimore nuk ishte menduar kurrë të shkonte në penallti.
Gjermania Perëndimore – kampionia që po mbronte titullin e Evropës, fituesja aktuale e Kupës së Botës – ishte favorite e madhe.
SHIH EDHE:
Edhe nëse Çekosllovakia do të rezistonte gjatë kohës shtesë, plani fillestar ishte që të ketë ndeshje kthyese dy ditë më vonë. Gjyqtari uellsian Clive Thomas ishte udhëzuar të vononte kthimin e tij në shtëpi nga vendi mikpritës, Jugosllavia, për të mbuluar atë që po ndodhte.
Pak orë para ndeshjes, plani ndryshoi.
“Ishte një kërkesë nga Federata Gjermane e Futbollit”. kujton Antonin Panenka.
“Ata thanë se lojtarët e tyre tashmë kishin rezervuar disa pushime, bla, bla, bla, dhe pyetën nëse mund të bëheshin penalltitë menjëherë në vend të ndeshjes kthyese”.
Çekosllovakia mendoi se, si jofavorite, kishte më shumë mundësi të fitonte në një përballje me penallti sesa në një ndeshje të dytë, kështu që u pajtua me kërkesën.
Panenka, një mesfushor elegant dhe kontrollues i lojës, me mendje kontrolloi edhe një herë planin.
Gjithçka ishte në rregull. Asnjë ndryshim i nevojshëm, nuk kishte asnjë dyshim.
Një plan dy vjet në krijim që do ta bënte të famshëm dhe të përçmuar, një hero dhe një armik – pavarësisht nëse do të kishte sukses apo jo – ishte gati.
Në shtëpi, Panenka ishte përfshirë në një tjetër, pothuajse ditore, garë me penallti.
Lexo edhe:
Pas stërvitjes në ekipin e tij të Pragës, Bohemians, Panenka dhe portieri Zdenek Hruska qëndronin për të praktikuar gjuajtjet nga pika e bardhë.
Ishte një duel shumë personal. Panenka do të kishte pesë penallti – ai duhej të shënonte të pestat, Hruska duhej të mbronte vetëm një. Kushdo që humbiste do të blinte birrën ose çokollatën pas stërvitjes.
“Unë vazhdimisht paguaja”, thotë Panenka.
“Prandaj në mbrëmje mendoja mënyra për ta mposhtur – atëherë kuptova se teksa vrapoja, portieri do të priste për sekondën e fundit dhe më pas do të luante kumar, duke u hedhur në të majtë ose në të djathtë”, rrëfen ai.
“Mendova: ‘Po sikur ta dërgoj topin pothuajse drejt në qendër të portës?’”
Panenka e provoi. Ai zbuloi se duke futur një tjetër mundësi penalltie dhe disa hezitime në mendjen e Hruskas, ai po fitonte më shumë.
Mund të kishte ndalur aty dhe të mbetej shfaqje e padukshme. Por Panenka kuptoi se teknika e tij e re ishte më shumë se kaq. Ai kishte zbuluar taktikën e ligjshme të penalltive.
Gjatë dy viteve të ardhshme, ai e testoi atë në skena gjithnjë e më të mëdha. Fillimisht, në stërvitje, më pas në ndeshje miqësore dhe përfundimisht, muajin para Euro 1976, kundër rivalëve lokalë Dukla Pragë në një ndeshje zyrtare.
Çdo herë funksionoi dhe bindja e tij u rrit.
“Nuk e bëra sekret”, thotë Panenka.
“Këtu [në Çekosllovaki] njerëzit ishin mirë të informuar për të. Por në vendet perëndimore, në vendet kryesore të futbollit askush nuk ishte i interesuar për futbollin çekosllovak”, tregon ai.
“Ndoshta ata ishin të informuar me disa rezultate, por nuk shikonin ndeshjet tona”.
Pra, nuk kishte ndonjë informacion për Sepp Maier.
Ndërsa portieri gjerman perëndimor u përkul në vijën e tij të portës dhe fiksoi sytë mbi Panenkan, ai kishte vetëm instinktet e tij.
Shokut të tij të skuadrës, Uli Hoeness, i kishte shpëtuar penalltia e mëparshme mbi traversë. Ishte gabimi i parë i përballjes me penallti, pasi koha shtesë përfundoi me skuadrat ende të barabarta në 2-2.
Menjëherë, situata u tensionua. Nëse Panenka shënonte, Gjermania Perëndimore do të mposhtej.
Vrapimi i Panenkas ishte i gjatë dhe i shpejtë. Ai dukej i vendosur, si Hoeness, të godiste topin me krejt fuqinë.
Në vend të kësaj, me goditjen më të rëndësishme të jetës së tij, ai u mbështet në trukun e tij të besueshëm. Një goditje e lehtë e dërgoi topin të lundrojë në qendër të portës. Dora e Panenkas ishte ngritur në festë para se topi të prekte rrjetën. Maier, i mashtruar dhe i dëshpëruar, u ngrit përsëri në këmbë, por vetëm në kohë për të dhënë një vështrim të hidhur drejt Panenkas që po festonte.
“Asnjëri prej nesh nuk mund ta besonte që ishim kampionë evropianë”, thotë Panenka. “Ishte si Liza në Botën e Çudirave.”
Ishte po aq e pavërtetë edhe në Pragë. Fitorja e tyre në Kampionatin Evropian erdhi tetë vjet pas Pranverës së Pragës – kur një tufë tankesh të udhëhequra nga sovjetikët kishin kaluar kufirin dhe shtypur përpjekjet për të zbutur sistemin komunist të vendit.
Që atëherë, tubimet e mëdha publike ishin të rralla, të lejuara vetëm për mirëpritje të orkestruara të dinjitarëve të huaj. Kur ekipi arriti me Çekosllovakinë, nuk kishte asnjë ndalje të emocioneve ose të numrave.
“Askush nuk priste që aq shumë njerëz do të vinin për të na dhënë një mirëseardhje kaq të ngrohtë,” kujton Panenka.
“Kur vinte ndonjë kryetar shteti, rrugët zakonisht ishin të mbushura me të rinj që mbanin shkopinj.
“Por gjithçka ishte e detyruar. Këtë herë ata të gjithë erdhën spontanisht për të na përshëndetur dhe treguar vlerësimin e tyre. Nuk kisha përjetuar kurrë diçka të tillë më parë. Ishte një nga momentet më të mira të karrierës sime futbollistike”
Penalltia vendimtare dhe dalluese e Panenkas e ktheu atë në qendër të vëmendjes. Jo vetëm për turmën, por edhe për autoritetet.
Çekosllovakët kishin qenë cak i një procesi të quajtur ‘normalizim’ që nga përpjekja e tyre për të devijuar nga modeli sovjetik. Riformësimi ose largimi i elementëve disidentë kishte kaluar shumë përtej politikës.
Vetëm tre muaj para Euro 1976, policia sekrete çekosllovake kishte arrestuar një grup rock psikodelik dhe muzikantë të tjerë të nëntokës, duke pasur frikë se vetëm flokët e gjatë dhe tekstet kundërkulturore mund të nxisin revolucionin. Por me golin e Panenkas nisi revolucioni, ai i futbollit.
