Etno Fest 2023 – Dita|Nata 5-të – Takim me zërin e Arbreshëve të Zarës …
Etno Fest 2023
Dita|Nata 5 – të
Takim me zërin e Arbreshëve të Zarës, dashurinë e Antigonës dhembjen për Antigonat dhe shpirtin e muzikës
Shkruan: Agron Gërguri, dramaturg
Etno Kulturë
U prezantuan Nick Mazrekaj me projektin muzikor “Kasheme”, dhe rapsodët Bajram Baja këndoj për Mujën e Halilin të cilen aktorja Sheqerie Buçaj e ilustrojë me një performansë në temën e këngës.
Pastaj me lahutë Nazmi Hajdari u prezantus me këngë epike ‘Ajkuna e qanë Omerin” derisa Nik Mazrekaj në prapavi e ambientonte me muzikë shpirtnore e ambintonte temën e këngës.
Etno Teatër
Teatri “Hadi Shehu” – Gjakovë u prezantua me tragjedinë “Antigonat” nga Sofokliu dhe Jan Anouilh, Regjisor: Erson Zymberi, dramaturg Jeton Neziraj
“Antigonat”, një lexim regjisorial kreativ i dramatizimit të Jeton Nezirajt si formë, përmbajtësisht e thelluar në zbërthimin e marrëdhënieve të Antigonës me vëllezërit Polnikun dhe Eteoklin, vdekja e të cilëve e vë në sprovë moralin dhe besnikrinë në raportet komplekse me Kreonin, me të dashurin Emonin dhe me motren Ismenen. Por regjisori (bazuar në indicien e dramaturgut) shkon tutje dhe i vë besnikrisë së Antigones Ismenen testin e besueshmërisë së veprimeve të saj ndaj urdhërit të Kreonit duke e nxjerr motren të afert me Emonin dhe se këtu mbase e kërkon origjinën e veprimeve të Antigonës. Nga dyshimi “ndoshta” shkaku i këtij zhgënjimi se motra po ia merr të dashurinë apo se i dashuri po e tradhton me motren, ajo motivohet dhe ndërmerrë hapa radikal, duke ikur nga e vërteta emocionale rrëshqet në fatalitet tragjik. Megjithatë sado ngjallë dilema Antigona mbetet ajo e Sofokliut besnike e parimit moral dhe dashurisë në raport me vëllain, të cilin Kreoni e shpalli tradhtar dhe urdhëroi ta lënë mbi dhe që ta hanë qentë ndërsa ajo e varros edhe pse e di pasojen. Akti tragjik i flijimit pastaj bëhet i konvertueshëm në Antigonat kosovare emrat e të cilave u afishuan në murin ku ajo varroset e gjallë. Kreoni i mbetet besnik veprimit autokrat edhe pse nusen e djalit Antigonen vesh me vellon e nusërisë ate në vend se me Emonin e marton me vdekjen.
Unë kam lindur të dashuroj është klithma e përjetimit absolut të lirisë mesazhon Antigona.
E kur hapet porta e varrit të Antigones del tryeza e shtruar për të munguarit, të vrarë e të pagjetur si pasojë tragjike e luftës në Kosovë skenë të cilen në fund spektatorët e vizituan si një muze i dhembjes në kujtesen tonë kolektive.
Regjisura dhe interpretimi
Trajtimi skenik ishte modern me përdorimin e idiomave teatrore të cilat e shkurtojnë procesin e të ndodhurës duke kondenzuar veprimet.
Interprerimi shquhej per lojë kolektive ku Myrvete Kurtishi mbante atmosferën e tragjikes derisa Vlora Dervishi (Antigona) energjinë, ekspresivitetin dhe emocionin ndërkaq Bujar Ahmeti Kreonin e tij e kishte ndërtuar me amplituda që përthyeshin me dikson të pastër derisa me veprime fizike vizuelizonte karakterin kompleks të Kreontit të cilin e solli jo stereotip tirani por njeri me dilema që ka elemente autokrate të veprimit të cilat ia ushqen pushteti por edhe anën njerëzore të cilen e shfaq herë pas herë por megjithatë autokrati brenda e dominon marrëdhënien e tij me të tjerët.
Edhe aktorët Vlora Dervishi, Vlera Pylla, Besfort Berberi, Edmond Hafizademi, Arbies Komoni, Altina Kusari, kishin latuar mirë personazhet që luanin.
Skenografia, muzika dhe ndriçimi ishin integruar mirë në rrëfimin skenik.
Etnokulturë
Nga Zara | Kroaci zbarkuan në Etno Fest “Dina e Mel” me këngë të vjetra arbëreshe Një trajtim i gjenezës së përkatësisë, në interpretim të këngëtares Dina dhe kitaristes Mel, të këngëve të vjetra arbëreshe të Zarës dhe të Arbreshëve të Kalabrisë që përveçse prekinin etnosin shquheshin për interpretim brilant
Ishte jashtëzakonisht mbresëlënëse e gjithësesi e dëshiruar pjesëmarrja e grupit “Dina e Mel” nga Zara e Krocisë aty ku etnosi mbijeton qindra vjetë aq sa ndjesor pikëtakimi me Etno Fest-in ku po ndërtohet infrastruktura përveç se fizike po aq edhe shpirtnore dhe po ringjallet etnosi që materializon dëshminë me ADN-në e përkatësisë.
Me që ishte prezent Etno Festin e përshendeti edhe Milenko Ŝpilek, zv. Ambasador, poet i cili në qershor ka nxjerr librin “Qyteti i shpirtërave” “Grad duŝa” në gjuhën shqipe dhe kroate. Me këtë rast ai u angazhua për thellimin e miqësisë midis dy popujve, përmes kulturës duke shprehur admirim për ate që gjeti këtu në Etno Fest.
ETNO NEJA
Nick Mazrekaj “Kasheme”, Zurich, e përmbylli natën e pestë me muzikë shpitërore e cila sikur rimbursonte energjin e shfrytëzuar gjatë ditës. Aq më tepër me deshiren e pjesëmarrësve në Etno nej Mazreku përzgjodhi edhe muzikë ritmike e cila ndezi motorët e vallëzimit deri në orët e vona.
Ejan në Etno Fest ku vlerat e tradites përqafohen me të sotmen e dëshiruar!
