Sot shpallet fituesi i Çmimit Nobel për Paqe, a ka gjasa ta fitojë Trump?
Kur bëhet fjalë për Çmimin Nobel për Paqen të këtij viti, fituesi i të cilit do të shpallet sot, një gjë është pothuajse e sigurt: Presidenti i SHBA-së, Donald Trump, nuk do ta fitojë atë, pavarësisht se sa shumë dëshiron. Por kush do ta fitojë?
Komiteti Norvegjez i Çmimit Nobel në Oslo do t’i japë fund pezullimit sot në orën 11:00 të mëngjesit sipas Orës së Evropës Qendrore, kur të shpallë fituesin.
Bota është në një vend të errët. Numri i konflikteve të armatosura që përfshijnë të paktën një vend në botë nuk ka qenë kurrë më i lartë se në vitin 2024, që kur Universiteti i Uppsalës filloi të mbante një bazë të dhënash të konflikteve globale në vitin 1946.
Trump përsërit se e meriton çmimin prestigjioz sepse ka zgjidhur “tetë konflikte”, por ekspertët besojnë se ai nuk do të jetë zgjedhja e komitetit të Nobelit, të paktën jo këtë vit.
“Jo, nuk do të jetë Trump këtë vit”, tha profesori suedez Peter Wallensteen, një ekspert i çështjeve ndërkombëtare.
“Por ndoshta vitin tjetër? Deri atëherë do të ketë rënë pluhuri mbi iniciativat e tij të ndryshme, përfshirë krizën e Gazës”, shtoi ai.
Shumë ekspertë besojnë se pretendimet e Trump se ai është një “paqebërës” janë të ekzagjeruara dhe shprehin shqetësim për politikat e tij “Amerika e Para”.
“Përveç përpjekjeve për të negociuar paqen për Gazën, kemi parë politika që në fakt shkojnë kundër qëllimeve dhe asaj që është shkruar në testamentin e Alfred Nobelit, i cili është të promovojë bashkëpunimin ndërkombëtar, vëllazërinë e kombeve dhe çarmatimin”, tha Nina Graeger, drejtuese e Institutit të Kërkimeve për Paqen në Oslo.
Sipas mendimit të saj, lista e lëvizjeve të Trump që janë në kundërshtim me idealet e Çmimit Nobel për Paqen është e gjatë.
Trumpi e ka tërhequr SHBA-në nga organizatat ndërkombëtare dhe marrëveshjet shumëpalëshe, ka nisur luftëra tregtare si kundër aleatëve ashtu edhe kundër armiqve, ka kërcënuar se do t’ia marrë me forcë Groenlandën Danimarkës, ka urdhëruar vendosjen e Gardës Kombëtare në qytetet amerikane dhe ka sulmuar liritë akademike të universiteteve dhe lirinë e shprehjes.
“Ne e marrim parasysh të gjithë situatën”, shpjegoi kryetari i komitetit prej pesë anëtarësh që jep çmimin, Jorgen Watne Frydnes.
“E gjithë organizata ose e gjithë personaliteti i atij personi është i rëndësishëm, por para së gjithash ne shohim se çfarë kanë arritur vërtet për paqen”, tha ai.
Kandidatët e mundshëm për çmimin
Këtë vit, 338 persona dhe organizata janë nominuar për Çmimin Nobel për Paqen, por lista është sekrete.
Dhjetëra mijëra njerëz mund të nominojnë kandidatë, duke përfshirë përfaqësues dhe ministra nga të gjitha vendet, ish-laureatë, disa profesorë universiteti dhe anëtarë të Komitetit të Nobelit.
Në vitin 2024, organizata japoneze e të mbijetuarve nga bomba atomike, Nihon Hidankyo, mori çmimin për luftën e saj për ndalimin e armëve bërthamore.
Nuk ka një favorit të qartë këtë vit, por qarkullojnë disa emra.
Përmenden organizatat sudaneze Emergency Response Rooms, një rrjet vullnetarësh që rrezikojnë jetën e tyre për të ushqyer dhe ndihmuar njerëzit në luftë, pastaj Yulia Navalna, e veja e kritikut të Putinit, Alexei Navalny, dhe Zyra për Institucione Demokratike dhe të Drejtat e Njeriut, e cila monitoron zgjedhjet.
Me zgjedhjen e tij, komiteti i Nobelit mund të konfirmojë gjithashtu angazhimin e tij ndaj rendit botëror që Trump e vë në pikëpyetje dhe t’ia japë çmimin Sekretarit të Përgjithshëm të OKB-së, Antonio Guterres, ose një organi të OKB-së, siç është agjencia e refugjatëve UNHCR ose agjencia palestineze e ndihmës UNRWA.
Mund t’u jepet edhe gjykatave ndërkombëtare, siç janë Gjykata Ndërkombëtare e Drejtësisë (GJND) ose Gjykata Ndërkombëtare Penale (GJNP), apo edhe Komitetit për Mbrojtjen e Gazetarëve ose Reporterëve pa Kufij.
Por ai mund të zgjidhte, siç ka bërë shumë herë më parë, një laureat krejtësisht të papritur. /Reporteri.net/
