Lisbon revisited (1926)
Poezi e shkruar nga FERNANDO PESSOA
Asgja nuk më lidh me asgja.
Due pesëdhetë gjana në të njejten kohë.
I dishruem me nji ankth urie mishi
ajo çka nuk di se çka asht-
përfundimisht e papërcaktuemja…
Flej i shqetësuem, dhe jetoj në nji gjumë të shqetësuem
të atij që flen i shqetësuem, gjysmë në andërr.
M’i kanë mbyllë tana dyert abstrakte dhe të nevojshme.
I kanë ulë tendat prej mbrendë të çdo hipoteze, që do të kisha mujtë me pá prej rruge.
Nuk asht në rruginën e gjetun numri i derës që më kanë dhanë.
U zgjova në të njejten jetë, me të cilën më kishte zanë gjumi.
Der ushtritë e mia të andrrueme janë shpartallue.
Der andrrat e mia janë ndie të rreme në të kênunit t’ andrrueme.
Der edhe jeta vetëm e dëshirueme më lodh; der kjo jetë…
Kuptoj me intervale të shkëputuna;
shkruej me intervale lodhjet;
dhe deri nji mërzi e mërzisë më hedh në plazh.
Nuk e di cili fat apo e ardhme do të ndeshet me ankthin tim pa timon;
nuk e di cilët ishuj të Jugut të pamujtun më presin anijenbytun;
apo cilat palma letërsie do të më japin të paktën nji varg.
Jo, nuk e di as këtë, as atë tjetrën, as kurrgja…
Dhe në fund të shpirtit tim, ku andrroj atë që andrrova
në fushat e tejme të frymës, ku jetoj pa shkak
( e kaluemja asht nji mjegull e natyrshme me lot të rremë),
nëpër rrugë, nëpër shtigje të pyjeve të largta
ku kam paramendue të kênunit tim,
ikin të shkatërruem, të mbetunit e fundit
e përhitjes finale,
ushtritë e mia të andrrueme, të shpartallueme për pa ekzistue,
kohortat e mia ende për të ekzistue, cungue nga Zoti.
Prapë të shoh qytet i fëminisë sime, frikshëm i tretun…
Qytet i trishtë dhe i gëzuem, qè tek u ktheva me andrrue…
Unë? Po a jam i njejti që ka jetue këtu, që asht kthye këtu,
dhe që këtu asht kthye për me u kthye, dhe për me u rikthye,
dhe prapë për me u rikthye?
O a jemi, të gjithë Unët që kam qenë këtu apo kanë qenë,
nji seri entesh- të mëdhaja lidhun nga nji fill- kujtesë,
nji seri andrrash për mue për dikend jashtë meje?
Prapë të shoh, me zemër ma të largtë dhe shpirtin ma pak timin.
Prapë të shoh- Lisbonë dhe Tago, dhe gjithçka-,
udhëtar i kotë prej teje dhe prej meje,
i huej këtu si gjithkund, rastsor në jetë si në shpirt,
fantazmë e arratisun në krypë kujtimesh,
në zhurmën e mijve dhe të tavolinave që brehen
në kështjellën e mallkueme të t’detyruemit me jetue… .
Fernando António Nogueira Pessoa – (13 qershor 1888 – 30 nëntor 1935) ishte një poet, shkrimtar, kritik letrar, përkthyes, botues dhe filozof portugez, i përshkruar si një nga figurat më të rëndësishme letrare të shekullit XX, dhe një nga poetët më të mëdhenj në gjuhën portugeze. Ai gjithashtu shkroi dhe përktheu në anglisht dhe frëngjisht.
Pessoa ishte shkrimtar i frytshëm, dhe jo vetëm nën emrin e tij, sepse ai krijoi afërsisht shtatëdhjetë e pesë të tjerë. Ai nuk i quajti të gjithë këta emra pseudonime sepse mendonte se disa nuk merrnin jetë në mënyrën e tyre të vërtetë, intelektuale dhe të pavarur, dhe kështu i quante heteronime . Këto figura imagjinare nganjëherë mbronin ide ekstreme.
Pessoa lindi në Lisbonë më 13 qershor 1888. Kur ai ishte pesë vjeç, babai i tij, Joaquim de Seabra Pessôa vdiq nga tuberkulozi dhe vitin tjetër, më 2 janar, vdiq edhe vëllai i tij i vogël Jorge, vetëm një vjeç .
Pas martesës së dytë të nënës së tij, Maria Magdalena Pinheiro Nogueira, me João Miguel dos Santos Rosa, Fernando lundroi me nënën e tij për në Afrikën e Jugut në fillim të vitit 1896, për t’u bashkuar me njerkun e tij, një oficer i emëruar konsulli Portugez në Durban, kryeqyteti i ish kolonisë Britanike të Natalit. Më vonë, më 1918, Pessoa shkroi një letër në të cilën referohet:
Ekziston vetëm një ngjarje në të kaluarën e cila ka edhe përcaktueshmërinë dhe rëndësinë e nevojshme për ratifikim; kjo është vdekja e babait tim, e cila ndodhi më 13 korrik 1893. Martesa e dytë e nënës time (e cila u zhvillua më 30 dhjetor 1895) është një datë tjetër që mund ta jap me përpikëri dhe është e rëndësishme për mua, jo në vetvete, por në një nga rezultatet e saj – fakti që, njerku im duke u bërë Konsull Portugez në Durban (Natal), bëri që unë të arsimohesha atje, që ishte një rrethanë me rëndësi të madhe në jetën time, duke formuar kështu fatin tim.
Pessoa e mori arsimin e tij të hershëm në shkollën St. Joseph Convent, një shkollë e drejtuar nga murgesha irlandeze dhe franceze . Ai u transferua në shkollen e mesme Durban në Prill 1899, duke u bërë njohës i mirë i anglishtes, dhe duke zhvilluar një vlerësim për letërsinë angleze.
Në parathënien e librit The Book of Disquiet (Libri i Shqetësimit), Pessoa shkroi për veten e tij:
Asgjë nuk e kishte detyruar atë të bënte diçka. Ai e kishte kaluar fëmijërinë e tij vetëm. Ai kurrë nuk u bashkua me ndonjë grup. Ai kurrë nuk ndoqi një kurs studimi. Ai kurrë nuk i përkiste një turme. Rrethanat e jetës së tij përbëheshin nga ai fenomen i çuditshëm, por mjaft i zakonshëm – mbase, në fakt, është i vërtetë për të gjitha jetët – të ishte i përshtatur me imazhin dhe paraqitjen e instinkteve të tij, që shkonin drejt plogëtisë dhe mbylljes në vetvete.
