Edhe sa kohë kemi për ta shpëtuar planetin?
Qeveritë, bota e biznesit dhe bankat e zhvillimit kanë edhe dy vjet kohë për të bërë diçka për të shmangur ndryshimet më të këqija klimatike, tha sot shefi i klimës i Kombeve të Bashkuara.
Shkencëtarët pohojnë se është e nevojshme të përgjysmohen emetimet e gazeve të dëmshme serrë deri në vitin 2030 në mënyrë që të parandalohet rritja e temperaturës me më shumë se 1.5 gradë në krahasim me periudhën para-industriale. Dështimi do të shkaktonte mot ekstrem dhe nxehtësi.
Shefi i klimës i OKB-së, Simon Stiell, paralajmëroi të mërkurën vendet e G20-ës se ekonomitë e tyre do të përballen me shkatërrim dhe ata duhet të kapërcejnë ndarjet gjeopolitike për të trajtuar ngrohjen globale.
Stiell tha se kriza klimatike po rrëshqiste në një axhendë të stërmbushur globale në një kohë kur nevojitet konsensus se si të ndihmohen vendet në zhvillim të paguajnë për energjinë e pastër dhe t’i përgjigjen motit ekstrem, raporton france24.
Grupi i 20 ekonomive të zhvilluara dhe në zhvillim, përfshirë Shtetet e Bashkuara, Kinën dhe Indinë, u përballën me shumë sfida gjeopolitike, por kjo “nuk mund të jetë një justifikim për ndrojtje mes kësaj krize në përkeqësim”, tha Stiell në një fjalim në Londër.
“Unë do të jem i sinqertë: zhvendosja e fajit nuk është një strategji. Kundërshtimi i klimës nuk është një zgjidhje për një krizë që do të shkatërrojë çdo ekonomi të G20 dhe tashmë ka filluar ta dëmtojë”, tha sekretari ekzekutiv i Konventa Kuadër e OKB-së për Ndryshimet Klimatike.
“Pushteti financiar që G20-ja mobilizoi gjatë krizës financiare globale duhet të mobilizohet përsëri dhe të drejtohet drejtpërdrejt në frenimin e emetimeve të jashtëzakonshme dhe në ndërtimin e aftësve ripërtritëse”, pohoi ai.
Brazili kishte shpresuar se një mbledhje e ministrave të financave të G20-ës që priti në muajin shkurt do të vinte në pah ndryshimet klimatike, por takimi përfundoi në mosmarrëveshje për luftërat në Ukrainë dhe Gaza.
Thirrja e Stiellit pason njoftimin e kësaj jave nga monitoruesi i klimës së Evropës se muaji mars ishte muaji më i nxehtë i regjistruar në të gjithë globin.
Nuk ka kohë
Stiell ka thënë më parë se botës i duheshin “një mal” me para për të financuar tranzicionin e energjisë së pastër — por kush e paguan atë që ka qenë prej kohësh një pikë pengese në negociatat vjetore të OKB-së për Klimën.
Vendet në bisedimet e vitit të kaluar në Dubai ranë dakord të trefishojnë kapacitetin global të burimeve të rinovueshme këtë dekadë dhe “tranzicionin” nga karburantet fosile, por marrëveshjes i mungonin detaje të rëndësishme mbi financimin.
Organizata për Bashkëpunim Ekonomik dhe Zhvillim thotë se kombet e pasura ka të ngjarë të sigurojnë 100 miliardë dollarë financim për klimën për vendet më të varfra në vitin 2022.
Por kjo është larg nga 2.4 trilionë dollarët e vlerësuar në vit që vendeve në zhvillim – me përjashtim të Kinës – do të kenë nevojë për të përmbushur nevojat e tyre për klimën dhe zhvillimin.
Vendet më të varfra nuk mund ta paguajnë faturën dhe u kanë kërkuar reforma institucioneve financiare të udhëhequra nga perëndimi për të siguruar kushte më të drejta dhe qasje në kapital për vendet më pak përgjegjëse për ndryshimet klimatike.
Stiell u kërkoi udhëheqësve financiarë në Bankën Botërore dhe Fondin Monetar Ndërkombëtar në Uashington D.C., – do të takohen javën e ardhshme – që të mos lejojnë që financat e klimës “të kalojnë u shqyrtua”.
“Ne nuk mund të përballojmë një debat pa hapa të qartë përpara”, tha ai.
Deri në fillim të vitit 2025, kombet duhet të shpjegojnë se çfarë hapash po ndërmarrin për të ulur emetimet në përputhje me marrëveshjen e Parisit për të kufizuar ngrohjen globale në 1.5 gradë Celsius mbi nivelin para-industrial.
Por, bota nuk është afër përmbushjes së këtij objektivi dhe emetimet vazhduan të rriten në vitin 2023.
Stiell tha se kombet në zhvillim nuk mund të pritet që t’i përgjigjen krizës kur “arkat e thesarit janë të zbrazëta… huamarrja e re është e pamundur dhe varfëria është tek dera”.
‘Ngrihu në këtë moment’
Kombet e G20 ishin përgjegjëse për 80 për qind të emetimeve të ngrohjes së planetit “dhe duhet të jenë në thelb të zgjidhjes”, tha Stiell.
“Një kërcim kuantik këtë vit në financimin e klimës është thelbësor dhe plotësisht i arritshëm”, tha ai.
“Bota ka nevojë që G20 të ngrihet në këtë moment”, pohoi ai.
Një raport i ri i publikuar nga dy grupe avokuese të martën zbuloi se ekonomitë e G20-ës dhe huadhënësit shumëpalësh siguruan 142 miliardë dollarë financim për projektet e karburanteve fosile midis 2020 dhe 2022.
Kjo ishte pothuajse 1.4 herë më shumë se shuma e shpenzuar për investime në energji të pastër gjatë së njëjtës periudhë, thuhet në raportin e Oil Change International dhe Friends of the Earth US.
Stiell u kërkoi ministrave të financave, investitorëve dhe bankierëve të zhvillimit që “të zhvendosin ato dollarë nga energjia dhe infrastruktura e së kaluarës drejt asaj të një të ardhmeje më të pastër dhe më elastike”.
Në një vit kur dhjetëra kombe dhe qindra miliona njerëz po shkojnë në votime, Stiell tha se “çdo zë ka rëndësi”.
“I juaji nuk ka qenë kurrë më i rëndësishëm. Nëse doni veprime më të guximshme për klimën, tani është koha për të dëgjuar zërat tuaj”, tha ai.
