Gazeta britanike “The Times”: Shqipëria, ky vend i jashtëzakonshëm turistik

Shqipëria është një vend i jashtëzakonshëm turistik, shkruan Paul Bloomfield për gazetën e njohur britanike “The Times”.

Autori, i cili ka bërë një tur me biçikletë në Shqipëri, tregon përvojën e kaluar në shumë zona të vendit, të cilën e konsideron të jashtëzakonshme.

“Në mes të një ekspedite çiklizmi rreth jugut të këtij vendi ballkanik, të izoluar prej kohësh, do të isha mësuar me rreziqet e rrugës. Shumica e shoferëve shqiptarë janë të respektueshëm për ata që ngasin biçikletat, madje mirëpritës, dhe gropat e dikurshme që gëlltitnin kamionët janë, në përgjithësi, të mbushura tani. Përkundrazi, pengesat tani janë më piktoreske: tufa rosash, fermerë të nderuar me gomerë që mbajnë arka me pjepra ose mollë, madje edhe një breshkë e pakujdesshme që dremit në asfaltin e ngrohtë”, shkruan Bloomfield.

”Turizmi në Shqipëri është një fraksion të themi, ai i Kroacisë, dhe pjesa më e madhe është e përqendruar në qytetet kryesore ose përgjatë bregdetit. Megjithatë, në jugun kryesisht bujqësor të Shqipërisë, çiklizmi është një gëzim – dhe kryesisht i pazbuluar. Turi im tetëditor me guidë në qytetet, peizazhet dhe vendet antike më magjepsëse të Shqipërisë së Jugut, duke qëndruar në bujtina karakteristike dhe hotele me katër yje, më lejoi të shihja këtë vend të jashtëzakonshëm nga malet dhe qytetet e tij në majë të kodrave”, shton Bloomfield.

”E nisëm në Tiranë. Në sheshin e gjerë ”Skënderbej”, statuja e heroit të saj kombëtar të shekullit XV është nën hijen e Muzeut Historik Kombëtar të bllokuar, ku punëtorët socialistë, gratë dhe luftëtarët krenarë shohin ashpër këmbësorët nga mozaiku triumfalist mbi hyrjen e muzeut; xhamia elegante e shekullit XVIII e Et’hem Beut përtej sheshit dukej e turpshme në krahasim muzeun dhe statujën.

Një histori e gjatë pushtimi dhe grindjesh – ku përfshihen ilirët, grekët, romakët, bizantinët, venecianët, turqit, italianët, Gjermania naziste dhe regjimi represiv i diktatorit komunist Enver Hoxha, i ndjekur nga anarkia në vitin 1997 – mund të mos ketë lënë shumë bukuri urbane.

Por, ajo ka krijuar një kulturë dhe gjuhë të ndërlikuar magjepsëse. Me jo më pak se 36 shkronja dhe një gramatikë të pakuptueshme për të gjithë, përveç folësve amtare, shqipja nuk është për fillestarët.

Isha mirënjohës që udhërrëfyesi vendas, Erlisi lexoi menunë dhe mbushi tryezën tonë me perime të pjekura në skarë, byrek, qofte perimesh dhe sallata me domate, kastravec dhe djathe të ngjashme me feta – një djathë që u shfaq gjithashtu i pjekur me spinaq, në një pjatë balte dhe me speca të kuq dhe qepë në fërgese të shijshme.

Rruga jonë e parë e lehtë ishte zbritja nga Qafë Thana në liqenin e Ohrit, e cila shkëlqente me trofta unike dhe të shijshme… Duke iu afruar kufirit të Maqedonisë së Veriut në skajin jugor të liqenit, një tjetër kulturë u bë e dukshme: bunkerët. Nga vitet 1960, kur Hoxha u ndesh fillimisht me Bashkimin Sovjetik dhe më pas me Kinën, ”kërpudhat” dhe tunelet e betonit u shumuan. Me vdekjen e tij në 1985, qindra mijëra kishin mbirë në të gjithë vendin.

Në Korçë, bredhim në pazarin e restauruar ku, dy shekuj më parë, qindra dyqane shisnin mallra të ndryshme të Perandorisë Osmane. Dhe në një restorant, duke ngrënë djathë të pjekur, u gëzuam me këngë popullore melankolike që kujtonin thënien “Qyteti i Serenatave”.

Si kudo ushqimet dhe pijet freskuese ishin me çmime të volitshme.

Dita pasuese na çoi mes majave të mbuluara me ah dhe pisha, statujat e kaluara që përkujtonin partizanët e Luftës së Dytë Botërore që luftuan pushtimin gjerman. Atë natë hëngrëm troftë në një bujtinë, në fermë, përpara se të vendoseshim në kabina druri.

Më pas, ne arritëm në një terren alpin më të lartë, ku muri i bardhë gëlqeror i maleve të Nemerckës ngrihej përpara nesh ndërsa pedalonim lart mbi lumin Vjosa, pastaj midis rrushit të zi të errët për të arritur në Bënjë. Këtu kaluam një urë madhështore osmane për t’u zhytur në ujërat termale sulfurore – që supozohet se janë të mira për veshkat, mëlçinë dhe stomakun – dhe sigurisht qetësuese për gjymtyrët.

Duke vazhduar në jug, pemishtet u zëvendësuan me ullishte përpara ngjitjes sonë përfundimtare në qendrën e trashëgimisë botërore të UNESCO-s në Gjirokastër.

Ky qytet i lashtë ofron pamje spektakolare nga lugina e Drinos deri në malin e Lunxhërisë dhe mbi shtëpitë osmane të lagjes së vjetër, me çatitë e tyre të veçanta me pllaka guri.

Pazari dhe rrugët me kalldrëm të qytetit më tërheqës të Shqipërisë janë dëshmi e një kulmi osman. Më pas, tregtarët e pasur ndërtuan pallate impozante si Shtëpia e Skendulëve, e cila ende përmban një dhomë martese të pikturuar bukur me lule shege.

Qendra e vërtetë historike e Shqipërisë, megjithatë, shtrihet 25 milje në jug, Butrinti, ku një traget me zinxhirë kërcitës na çoi në zonën arkeologjike.

Te ”Eneida”, Virgjili shkroi për të se “Unë pashë para meje Trojën në miniaturë”.

Dhe kjo ishte përpara se grekët, romakët, bizantinët, venecianët dhe osmanët të shtonin banja, teatro, tempuj, mozaikë, ujësjellës, kulla dhe mure të fuqishme kështjellash.

Megjithatë, për shumë njerëz, plazhet apelojnë më shumë se bazilikat, dhe bregdeti jonian i Shqipërisë, që shtrihet në veri nga Butrinti, tërheq masat që adhurojnë diellin.

Duke ecur me biçikletë lart mbi breg gjatë dy ditëve në vijim, ne soditëm me mall blutë prusiane dhe ngjyrat e kaltërta të shndritshme që rrethonin plazhet e shumta, joshëse si çdo tjetër në Cefaloni apo Korfuz.

Në Sarandën plot zhurmë, një vendpushim tipik mesdhetar, me diell, det dhe rërë, hëngrëm ushqime deti të shkëlqyera.

Por, unë preferova ndalesën tonë të parafundit, Himarën – një grup shtëpish dhe hotelesh me ngjyrë rozë oleandri në një liman të qetë, në të cilin dielli shkrihej plot shkëlqim.

Pika më e lartë erdhi në ditën tonë të fundit. Ngjitja prej 1 000 metrash në Qafën e Llogorasë paraqet një sfidë të vështirë për çiklistët dhe unë isha mirënjohës për shpërqendrimet e pamjeve gjithëpërfshirëse të bregdetit, ndërsa kaloja koshere bletësh blu dhe të verdha dhe vendasit që mblidhnin rigon të egër buzë rrugës.

Ujqërit, drerët dhe shqiponjat e arta mund të dallohen në pyjet me pisha të Parkut Kombëtar të Llogorasë. Isha i pavëmendshëm ndaj jetës së egër, në vend të kësaj më emociononte një tatëpjetë e gjatë dhe e shpejtë në Gjirin e Vlorës dhe pishinën e lezetshme të hotelit që na priste”, përfundon Bloomfield.